NOTAS DE ETNOGRAF?A MATERIAL DE SAN PEDRO DO BURIZ 49
A. RODAMENTO
a) As rodas te?en os seguintes elementos:
1. 0 Mil, ou peza transversal da roda, que niste caso non ?
rectil?neo, e, que sempre se coloca perpendicular con respeito ?
da roda contraria co fin de que as cambas das s?as rodas non
apoien ao mesmo tempo no chao. .A peza con?cese noutras te
rras de Galiza por chamadeiros semeilantes, como "mi?n" en
Calvos de Ra,nd?n 7 e Santa Marta de Moreiras 8 (Ourense);
"mal?n" en Velle (Ourense) 9; "mi??n" en Melide (A Cru?a)
e outras moitas variantes recollidas no Norte da Pen?nsua 11.
2. Cintas do mi/, ou tiras de ferro que apertan o mil pra
aseguralo. En Galiza resciben outros nomes, como "loros" en
Melide 12; "gatos" en Velle 13 e Moreiras 14.
3. Cambas, ou pezas semicirculares que completan, co mil,
a circunferenza da roza. E un dos chamadeiros m?is x?ralizados,
atop?ndose c?seque sen variantes en todalas bisbarras eiqu?
mencioadas.
4. Rella, ou peza de madeira que atravesa o mil e as cam
bas, xungu?ndoas. En realidade o carro santanderino, que cita
mos enriba, ten ?stas reilas ao descuberto ao desapareceren as
cambas, moi desenroladas no carro galego. Non ten moitas va
riantes iste chamadeiro, podendo citar eiqu? o de "relleira" que
rescibe en Santa Marta de Moreiras ".
5. Llanta de ferro, que bordea o per?metro esterior da roda
co que se axunta ao lume. Ten outros chamadeiros en Galiza,
como "f erra" en Velle 16, "lamia" en Moreiras 17 e "bald?n" en
Melide ".
FLORENTINO L. CUEVILLAS e X. LOURENZO: Vila de Calvos de Rand?n. Semi
nario de Estudos Galegos, Santiago, MCMXXX, p?x. 46.
6 X. R. .e FERN?NDEZOXEA: Santa Marta de Moreiras. Vigo, MCMLXVIII,
p?x. 208.
9 F. L. CUEVILLAS, V. FERN?NDEZ HERMIDA e X. LORENZO FERN?NDEZ: Parro
quia de Velle. Sem. de Est. Galegos, Compostela, MCMXXXVI, p?x. 158.
'? Terra de Melide. Sem. de Est. Galegos, Compostela, 1933, p?x. 397 'e ss.
Tam?n fig. 122..
" A t?duo de mostra p?dese ollar ista variada nomenclatura resumida en F.
ERUGER: 'Op. cit. supra, p?x. 215.
"2 Terra de Melide, p?x. cit. supra e fig. 122.
13 F. L. CUEVILLAS, V. FERN?NDEZ HERMIDA e X. LORENZO: Op. cit. supra, ?p?x.
158.
" X. R. e FERN?NDEZOXEA: Op. cit. supra, p?x. 208 e ss., fig. 149.
" Ibidem.
16 F. L. CUEVILLAS. FERN?NDEZ HERMIDA, e X. LORENZO: Op. e p?x. cit. supra.
17X. R. e FERN?NDEZOXEA: Op. e p?x. cit. supra.
" Terra de Melide, p?x. 397 e ss., fig. 122.
