CASTELAO E A SITA LINGUA 153
espontaneidade ou decolorar? coa neutralidade do cultismo o
vinoso sangue da fala, fac?ndoa palidecer ata a anemia. Castelao,
que v?a no idioma a alma mesma do pobo, prest?ulle miuciosa
atenci?n, pois era un espirito cl?sico para quen a forma non
era contorno, sen?n sutancia.
Como os outros grandes prosistas da s?a aeraci?n, Castelao
defronta o problema de convertir o galego en estormento de
espresi?n literaria total. ?ste foi o logro do grupo "N?s", que en
grande medida realiz?u o que o ahistoricismo dos priguiceiros
' e dos desnortados propugna que agora se realice. Tampouco foi
Castelao un mes?as que encetase un novo testamento, abolindo
unha vella lei. Est? dentro dunha tradici?n, e cando se faga un
estudo diacr?nico da s?a linguaxe, ver?se o que debe aos seus
precursores. Xebrar a Castelao dos seus devanceiros e dos seus
irm?ns e curm?ns, ? fanar a s?a figura, ainda que se pretenda
empoleirala. Aparte dos poetas, Valladares, L?pez Ferreiro e ',a
bada decruaran a leira que el la labrar con xugada de seu. E
tales mozos como Risco, Otero e Cuevillas son ? vez disc?pulos
e mestres do seu contempor?neo, pois todos aprenderon de Cas
telao, e Castelao aprend?u de todos.
No tarreo ling??stico ? Cabanillas o m?is achegado a el. A
base da fala literaria de ambos ? o galego meiri?o, o galego arou
s?n, o galego suroccidental. Partiron, pois, o rianxeiro e o cam
bad?s da lingua popular da s?a comarca. Mais cic?is ning?ns
outros dos escritores de primeiro renque do seu tempo souperon
ser ? vez fieles ao xenio natural da fala e ? necesidade hist?rica
de constitu?la como lingua culta. O gran problema que se lles
presentaba era o da urbanizaci?n do galego rural. Neste sentido,
Cabanillas e Castelao procederon con an?logo tacto, evitando
todo estremismo. Cando o rianxeiro se dirix?a a un xefe pol?tico
local acrarando que o fac?a na lingua que o destinador falaba
por galeguismo e o destinatario por ruralismo, formulaba unha
grave decraraci?n de principios. Nesta distinci?n, que ten un
evidente car?cter valorativo, Castelao revela que para el o uso
Pasivo do idioma como simple ve?culo de comunicaci?n, tal como
se conservaba no depauperado medio campesino, non ? suficien
te. O crego ?desp?is da misa?, o alcalde ?desp?is da sesi?n?,
? mestre ?desp?is da clase? falan en galego. Mais non te?en
a menor intenci?n de mellorar o seu galego, nin de ampliar a
s?a ?rea de difusi?n, nin de convertilo en ouxeto de docencia e
