54 BOLET?N DE LA REAL ACADEMIA GALLEGA
"Se queres que o carro cante
b?talle o eixo de freixo
e se queres que o amor lle ve?a
dalle talladas de queixo".
O carro, a fin e remate, sigue sendo parte da nosa cultura
material e espritoal, polo que nos rematamos invoc?ndoo co
poeta Ram?n Cabanillas:
?Roda polos nosos eidos.
Anque hai lama no cami?o;
? t?a terra, meu carri?o,
i a terra dos meus ab?s!".
II. O XUGO
Poucas particularid?s amosa, o xugo do Buriz, que xeogr?
fica e tipol?xicamente entra de cheo no grupo A galego, ou xu
go de canga, de tracci?n ao pescozo ". Nel atopamos o seguintes
chamadeiros:
a) Castelos, ou entalladuras no meio do xugo pra encaixar
o loro (vid. dimp?is). Noutras bisbarras, coma Melide, resciben
o nome de "camall?s" ".
b) Cantiles, en n?mero de catro, pra cinguir o pescozo do
gando. En Melide resciben o nome de "cangallas" 44.
Os canciles te?en unhas tallas na parte inferior pra encaixar
as c?degas.
e) C?degas, xeralmente de coiro, e que sirven pra fixar ao
gando por enbaixo do pescozo. En Melide ch?manse "planas" 45.
d) Loro ou estrobo, xeralmente de madeira, anque pode ser
tam?n de goma. Con ?l x?nguese o xugo coa cabezalla do carro
e do arado.
Unha variante do xugo ? a xuga, semellante a el, pro m?is
ancha, e que utilizase pra arar somentes.
42 Historia de Galiza, vol. II, p?x. 730 e ss.
" Terra de Melide, p?x. 399, fig. 130.
Ibidem.
" Ibidem.