NOTAS DE ETNOGRAF?A MATERIAL DE SAN PEDRO DO BURIZ 51
B. CHEDEIRO
O chedeiro ? o que ven en chamarse "mesa" do carro, que
en moitas partes da Pen?nsua ten forma cuadrangular, lem
brando os "plaustra" rom?s, pro que normalmente, entre n?s,
soe ser curvado.
Os chamadeiros do chedeiro no Buriz son os seguintes:
a) Cabezalla, que soe ser dunha soia peza e atraviesa o ca
rro de punta a punta polo centro, servindo na mitade dianteira
pra xunguir o gando e na traseira pra consolidar as chedas,
chegando deica o cueiro, nome que se lle da en xeral a toda a
parte posterior do carro. No punto de uni?n coas chedas soe ter
a cabezalla un ensanchamento chamado mesa da cabezalla.
Iste mesmo tipo de cabezalla at?pase en Melide 29. En Mo
reiras 3? ten o chamadeiro de cabezallo, as? como en Velle 31. Si
nalemos adem?is que, apesares das semellanzas, a mesa da ca
bezalla parez non amosar tan crara nos carros destas bisbarras
como no de Buriz.
Hai tam?n alg?s carros no Buriz, ainda que escasos, nos que
as chedas forman unha soia peza coa cabezalla, e esta non se
prolonga deica o cueiro, dando lugar a un esquema de Y deitada.
Ista variante parez abondosa noutras bisbarras de Galiza. T?
mola visto nos carros de terras do Cebreiro, e foi tam?n recolli
da en Calvos de Rand?n, onde a cabezalla rescibe o nome de
"pifio" 32.
Conv?n sinalar que no remate anterior da cabezalla hai os
furados desti?ados ?s chavellas (vid. dimp?is), chamados cha
velleiras, nome moi com?n en Galiza.
b) Chedas, ou madeiros curvos que arrincan da mesa da
cabezalla deica o cueiro. Nas chedas fanse catro furas pra es
petar os fungueiros (vida dimp?is) e tam?n d?as furas cativas
en cada cheda pr?s fungadoiras (vid. dimp?is).
O nome de cheda at?pase moi xeralizado en Galiza.
e) Tesoiros, ou pezas transversales, en n?mero de seis, que
van entre as chedas atravesando, no centro, a parte traseira da
cabezalla. As d?as prhneiras quedan totalmente ocultas pola
mesa da cabezalla e o escomenzo das chedas, e a derradeira so
" Terra de Melide, p?x. 397 e ss., figs. 118 e 119.
X. E. e FERN?NDEZOXEA: Op. cit. supra, p?x. 208, fig. 146.
31 F. L. CUEVILLAS, FERN?NDEZ HERMIDA e X. LORENZO: Op. e p?x. cit. supra.
32 F. L. CUEVILLAS e X. LORENZO: Op. e p?x. cit. supra.
